Hoe kun je geldzorgen herkennen en hulp bieden?

Bij het onderwerp schuldenproblematiek of geldzorgen denk je wellicht al snel aan mensen met een loonbeslag of dat het om diegenen gaat die naar de voedselbank gaan. Maar, het gaat om een veel breder publiek. Mensen van wie je het in eerste instantie misschien niet verwacht. Momenteel worstelt 1 op de 3 huishoudens met rondkomen. Over hen hebben we het als we het hebben over de doelgroep met geldzorgen. 

Als een medewerker zijn privérekeningen niet betaalt, kan dit leiden tot een loonbeslag. Het beslag wordt gelegd door een schuldeiser bij wie de medewerker schulden heeft gemaakt. Het is verplicht als werkgever om hieraan mee te werken. Ook goed om hierbij aan te geven is dat het tegenwoordig vaak voorkomt dat de brief over een loonbeslag op dezelfde dag binnenkomt bij de werkgever als bij de medewerker. Er heerst vaak nog het vooroordeel dat men denkt dat de medewerker al lang op de hoogte is van het loonbeslag, maar dit is dus zeker niet altijd het geval.

Bij bewindvoering is er sprake van een bewindvoerder die de geldzaken van de betrokkene beheert. De betrokkene kan alleen na toestemming van de bewindvoerder over zijn of haar geld beschikken.

Het effect van geldzorgen op een medewerker is groot. Denk aan langdurig stress ervaren, wat als gevolg heeft dat het IQ daalt met 40 door de druk die een medewerker ervaart. Vaak zie je dat er op de werkvloer sprake is van concentratieverlies, minder productiviteit en dat de medewerker moeite heeft met het reguleren van zijn emoties. 

Los van het minder goed functioneren zien we ook dat een medewerker zich vaker dan gemiddeld ziekmeldt, omdat hij soms simpelweg de financiële middelen niet heeft om op de werkvloer te komen. De gemiddelde kosten voor een medewerker met geldzorgen zijn €13.000,- op jaarbasis. 

Veel bellen onder werktijd is een belangrijk signaal. Waarom? Schuldeisers zijn vaak alleen onder kantoortijden bereikbaar en dan kan het dus voorkomen dat iemand veel aan het bellen is onder werktijd. Ook een belangrijk signaal is het niet meedoen aan teamuitjes en cadeautjes, omdat de financiële middelen er niet voor zijn. Deze wordt vaak zo lang mogelijk uitgesteld, omdat het dan zichtbaar wordt voor collega’s en er veel schaamte achter schuil gaat. Of denk aan de lunch, medewerker die tijdens de lunch altijd de gratis cup a soup pakt.

Een opsomming van mogelijke signalen van geldzorgen:

• Vragen om voorschotten
• Zorgen rondom (latere) salarisbetaling
• Vragen om extra uren
• Ziekteverzuim
• Veel bellen onder werktijd
• Concentratieverlies
• Onverzorgd uiterlijk
• Portemonnee vergeten
• Loonbeslag
• Geen vaste woon- of verblijfplaats
• Letterlijk vragen om hulp
• Geen lunch/eten mee
• Geen mobiele telefoon/mailadres
• Advies van bedrijfsarts
• Zorg(kosten) mijden
• Verandering in gedrag
• Geen vervoer/mee willen rijden
• Niet meedoen aan teamuitjes en - cadeautjes
• Eten van gratis producten tijdens lunch
   

Je kunt het gesprek aangaan met een relevante gespreksopener, bijvoorbeeld de huidige prijzen van energie of de prijzen in de supermarkt. Of vraag naar de gezinssituatie van de medewerker en wat de rol is van werk in zijn of haar leven. Door deze vragen krijg je vaak veel informatie.

Er zijn een aantal zaken belangrijk bij het aangaan van een gesprek over geldzorgen:

• Benoem de feiten. Bijvoorbeeld: “In de maand december heb je mij 3 keer gebeld om een voorschot op jouw salaris te vragen. Heb je geldproblemen?".
• Blijf oordeelloos als je het gesprek aan gaat . We hebben allemaal vooroordelen in ons hoofd zeker ook over schulden. Deze vooroordelen zijn niet helpend in een gesprek en als het negatieve vooroordelen zijn beschadigen ze het vertrouwen tijdens een gesprek.
• Moedig een medewerker in het gesprek aan om hulp te accepteren en laat hem of haar zelf de regie bepalen.

Wijs hen op de hulp van de Nederlandse schuldhulproute (NSR). De NSR is een samenwerking tussen gemeenten, bedrijven en (hulp)organisaties. Het is hun missie om mensen met geldzorgen eerder te vinden, te bereiken en te leiden naar de juiste hulp. Dit gebeurt  concreet op geldfit.nl.

Op deze website kunnen medewerkers anoniem de geldfit-test maken en krijgen zij inzicht in hun financiële situatie en krijgen ze gelijk een persoonlijk advies. Naast de test staan er allerlei bespaartips op de website en kunnen medewerkers allerlei informatie of tools vinden om te besparen en vinden waar ze terecht kunnen voor hulp in hun buurt.

Wat je vooral niet moet doen is een gesprek aan gaan en alle negatieve vooroordelen benoemen. Bijvoorbeeld: “Waarom heb je wel twee honden thuis als je geen geld hebt voor boodschappen?”

Het geven van geld kan op korte termijn een oplossing zijn om een rekening te betalen, maar het is nog belangrijker om op lange termijn een oplossing te vinden.

We zijn sinds 2021 partner van de stichting Nederlandse schuldhulproute geworden vanuit maatschappelijk oogpunt. Door het partnership dat we hebben heeft Persoonality een eigen landingspagina op geldfit.nl. Daar kunnen medewerkers anoniem de geldfit-test maken en krijgen zij inzicht in hun financiële situatie en krijgen ze gelijk een persoonlijk advies. Naast de test staan er allerlei tips, informatie en tools op om te besparen en zie je waar je in de buurt terecht kunt voor hulp.

Op al onze loonstroken staat een verwijzing naar de NSR en naar geldfit.nl. In onze portal Jop hebben we een standaard menu-item met daarin bepaartips en een verwijzing naar geldfit.nl.

Alle medewerkers van Persoonality die op wat voor manier dan ook contact hebben met payrollmedewerkers zijn opgeleid en getraind in het herkennen van geldzorgen en bieden van hulp. Hun kennis wordt geupdate door regelmatig gehouden kennissessies.

Nee, dat kan niet vanwege de AVG. Dat soort informatie is anoniem/privé. Wel kun je doorverwijzen naar geldfit.nl, maar het is de eigen verantwoordelijkheid van de medewerker. En heb geduld, weet dat er enorme schaamte zit op dit onderwerp.

Je kunt als werkgever niet meer doen dan doorverwijzen. Weet dat het gemiddeld 5 jaar duurt voordat een medewerker met schulden hulp heeft. Uit de cijfers blijkt ook dat hoe vaker een medewerker wordt gewezen op hulp door verschillende instanties, hoe sneller het aanvaarden van hulp gaat. Je kunt niet meer doen dan de signaal herkennen, het gesprek met de medewerker aangaan en naar hulp verwijzen.

Mensen met schulden vragen vaak geen hulp of doen dit erg laat, vanwege schaamte en trots. Het duurt gemiddeld 5 jaar voordat iemand in beeld komt bij schuldhulpverlening. Uit cijfers blijkt ook dat, hoe vaker een medewerkers wordt gewezen op hulp door verschillende instanties, hoe sneller het aanvaarden van hulp gaat. Je kunt niet meer doen dan de signalen herkennen, het gesprek aangaan en hulp aanbieden.

Als werkgever kan je hier bang voor zijn, maar voor de medewerker is dit juist een angst voor het vooroordeel dat kan spelen bij een werkgever. Het kan een reden zijn waardoor een medewerker juist zijn of haar geldzorgen niet met de werkgever wilt delen. Laat het vooroordeel daarom niet merken in je gedrag of tijdens een gesprek met de medewerker en de medewerker kan nog steeds een betrouwbare werknemer zijn.

Een medewerker is niet verplicht om informatie rondom geldzorgen met zijn werkgever te delen, dit is privé. De manier van het voeren van het gesprek kan ook van invloed zijn op de openheid van de medewerker. Zolang je oordeelloos blijft, de feiten benoemt, oprecht interesse hebt voor de medewerker en hulp aanbied en daarbij de medewerker de keus laat, dan heb je alles gedaan wat je kon doen. Soms kan het ook helpen als een medewerker het gesprek over geldzorgen kan voeren met een ander persoon dan bijvoorbeeld de leidinggevende omdat dat wellicht gevoelig ligt (denk dan bijvoorbeeld aan een HR functionaris binnen de organisatie of een vertrouwenspersoon).

We doen het graag samen! Persoonality is partner van de Nederlandse Schuldhulproute en heeft een eigen landingspagina op GeldFit.nl (een initiatief van de schuldhulproute). Deze landingspagina wordt gepromoot op de loonstrook en via het inschrijfportaal YOP. Onze relatiebeheerders worden getraind in het herkennen en bieden van hulp bij geldzorgen. Toch komen niet alle signalen bij de relatiebeheerders terecht, we hebben jullie heel hard nodig bij het herkennen van de signalen en het doorverwijzen naar de landingspagina.

Het komt voor dat mensen met gelzorgen en/of schulden de post niet openen. De post verduidelijkt op dat moment de vervelende situatie waarin mensen verkeren, het biedt geen perspectief en de stress en de angst verergeren. Toch kan het voorkomen dat de medewerker bijvoorbeeld niet op de hoogte is van een loonbeslag. Er heerst vaak nog het vooroordeel dat men denkt dat de medewerker al lang op de hoogte is van een loonbeslag, maar dit is zeker niet altijd het geval. Het komt voor dat de brief over het loonbeslag op dezelfde dag binnenkomt bij de werkgever als bij de medewerker.
Als werkgever kan je altijd persoonlijk in gesprek gaan of je post digitaal aanbieden of iemand wijzen op een verzonden stuk zodat het onder de aandacht is.